Τελομερή και αντιγήρανση

Γιατί είναι σημαντικά τα τελομερή;

Το μήκος των τελομερών αποτελεί τον καλύτερο μοριακό δείκτη για το βαθμό γήρανσης ενός οργανισμού και ως εκ τούτου, η μέτρηση του μήκους των τελομερών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση της βιολογικής του ηλικίας.

Τα τελομερή συνεχώς μικραίνουν καθώς η ηλικία του οργανισμού μεγαλώνει, ως αποτέλεσμα των διαδοχικών κύκλων διαίρεσης των κυττάρων κατά τις διαδικασίες ανάπλασης και αναγέννησης των ιστών. Υπάρχουν πολλές αποδείξεις από πειραματόζωα που δείχνουν ότι η παρουσία τελομερών μικρότερων από ένα κρίσιμο σημείο, είναι αρκετό για να προκαλέσει γήρανση στον οργανισμό καθώς και ότι οι θεραπευτικές παρεμβάσεις που έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της συχνότητας βράχυνσης των τελομερών (όπως π.χ. με αύξηση της έκφρασης του ενζύμου τελομεράση), είναι αρκετό ώστε να καθυστερήσει τη γήρανση και να αυξήσει τη διάρκεια της ζωής.

Τα τελομερή και η τελομεράση έχουν μεγάλη σημασία στην βιολογία του καρκίνου. Περισσότεροι από το 95% των καρκίνων όλων των τύπων, ενεργοποιούν την τελομεράση προκειμένου να επιτύχουν την «αθανασία» τους. Η τελομεράση φαίνεται ότι είναι πολύ σημαντική στην ανάπτυξη των καρκινικών όγκων και έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται θεραπείες που αναστέλλουν τη δράση της.

Υπάρχουν πολλές έρευνες που δείχνουν τη σχέση μεταξύ βραχέων τελομερών και του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, νοσημάτων του κεντρικού νευρικού συστήματος καθώς και άλλων νόσων που εμφανίζονται κατά το γήρας.

Ποια είναι η σχέση μεταξύ ημερολογιακής και βιολογικής ηλικίας;

Όλοι οι άνθρωποι δεν γερνούν με την ίδια ηλικία ακόμη και αν έχουν την ίδια ημερολογιακή ηλικία. Έτσι είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν μοριακοί δείκτες που θα μπορούν να εκτιμήσουν το βαθμό γήρανσης ενός οργανισμού. Η πληροφορία αυτή είναι πολύ σημαντική έτσι ώστε να μπορέσουν έγκαιρα να αντιμετωπιστούν διάφορες καταστάσεις που σχετίζονται με το γήρας και να εφαρμοστούν αλλαγές στον τρόπο ζωής (παχυσαρκία, κάπνισμα κλπ.) ή να χρησιμοποιηθούν άλλα κατάλληλα θεραπευτικά μέτρα (συμπληρώματα, φάρμακα κλπ.). Το μήκος των τελομερών αποτελεί έναν εξαιρετικό μοριακό δείκτη του βαθμού γήρανσης ενός οργανισμού. 

Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν το μήκος των τελομερών;

Γενετικοί παράγοντες και ο τρόπος ζωής αποτελούν τους βασικότερους παράγοντες που επηρεάζουν το μήκος των τελομερών καθώς και το ρυθμό με τον οποίο μειώνονται. Για παράδειγμα, το κάπνισμα και η παχυσαρκία ή και το ψυχολογικό στρες αυξάνουν το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή στον οργανισμό και τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα τη βράχυνση των τελομερών. Άλλοι παράγοντες όπως η διατροφή, η άσκηση και ο ύπνος αποτελούν σημαντικούς παράγοντες στη διαδικασία της γήρανσης. Διάφορες θεραπείες για την αναγέννηση των τελομερών αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια, βασισμένες κυρίως στην ενεργοποίηση της τελομεράσης. Η μέτρηση του μήκους των τελομερών είναι αναγκαία προκειμένου να καθορισθεί η αποτελεσματικότητα αυτών των θεραπειών.

Η εξέταση γίνετε με μοριακό έλεγχο PCR και μετρά το μήκος των τελομερών στα χρωμοσώματα, δηλαδή των προστατευτικών καλυμμάτων στα άκρα των αλυσίδων DNA που τείνουν να γίνονται μικρότερα όσο προχωράει η ηλικία.

Η εξέταση δίνει ως αποτέλεσμα το Μέσο Μήκος Τελομερών (ΜΜΤ), το Σχετικό Μήκος των Τελομερών (T/S) καθώς και την πραγματική βιολογική ή κυτταρική ηλικία με βάση το μήκος των τελομερών.

Θεραπευτική αντιμετώπιση:

Η θεραπευτική προσέγγιση για τον κάθε ασθενή θα πρέπει να στοχεύει στην ελάττωση του ρυθμού βράχυνσης των τελομερών μειώνοντας έτσι τον ρυθμό γήρανσης καθώς και την εμφάνιση σοβαρών νοσημάτων που σχετίζονται με την γήρανση:

• διόρθωση ελλείψεων σε μικροθρεπτικά συστατικά (πρόσληψη ειδικών βιταμινών )
• μείωση εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων
• μείωση οξειδωτικού στρες
• αύξηση φυσικής δραστηριότητα και γυμναστικής
• διόρθωση της αντίστασης στην ινσουλίνη και μείωση Του σακχάρου στο αίμα